Dla zdrowia i odpowiedniego działania całego organizmu człowiek potrzebuje zbilansowanej, pełnowartościowej diety. Kraje, jak i organizacje międzynarodowe dokładają wszelkich starań, aby produkty, które trafiają do sklepów, były pełnowartościowe. Jednak ciągle zdarzają się przypadki zafałszowań. Jak się przed nimi bronić i jakie produkty są najbardziej zagrożone?

Historia i przykłady zafałszowań żywności

Z fałszywą żywnością ludzkość ma do czynienia już od tysięcy lat. Znaleziono tabliczki, pochodzące sprzed 4 tysięcy lat, które swoją treścią zabraniają sprzedaży piwa rozcieńczonego wodą. Z kolei normy ustalone 2 tysiące lat zabraniają handlu zafałszowanymi tłuszczami, czy olejami.

Wraz z rozwojem cywilizacji liczba fałszerstw na tej płaszczyźnie rosła. Prawdziwy bum nastąpił wraz z rozpoczęciem ery przemysłowej na początku XIX wieku. Wówczas proces fałszowania wszedł na nowy poziom, także np. do piwa dodawano etanol, aby później rozcieńczyć piwo z wodą. W tamtym czasie pojawiły się również pierwsze uregulowania prawne zabraniające procederu zafałszowywania żywności.

Współczesne przykłady zafałszowywania żywności

Obecnie mimo wielu restrykcji i ścisłego pilnowania jakości jedzenia, nadal dochodzi do zafałszowywania żywności. Do najpopularniejszych przykładów z XXI wieku należą:

• — Włochy — 2008 rok — wykryto kwas siarkowy i solny w tanim włoskim winie, dodawane były, aby ukryć prawdziwe pochodzenie i wady oraz wprowadzić do obrotu pod znaną marką.
• — Chiny — 2008 rok — wykryto melaminę w mleku i przetworach dla dzieci; zachorowało 294 tys. dzieci, 6 dzieci zmarło.
• — Indie — 2011 rok — wykryto alkohole spirytusowe zafałszowane metanolem i saletrą amonową, zmarło 126 osób.
• — Polska — 2012 rok — stwierdzono obecność soli wypadowej w żywności; potwierdzono jej używanie u ok. 650 producentów żywności.
• — Polska — 2014 rok — wykryto mięso niewiadomego pochodzenia (prawdopodobnie mięso psów), które było wprowadzane do barów orientalnych.
• — Włochy — 2016 rok — skonfiskowano 2 tony oliwy sprowadzonej z Grecji i Włoch, opatrzonej fałszywymi certyfikatami i przygotowanej do sprzedaży, jako włoski produkt o najwyższej jakości.

Co to jest Food Defense?

W dosłownym tłumaczeniu na język polski ten zwrot oznacza „obrona żywności”. Termin po raz pierwszy pojawił się w północnej Ameryce po zamachu na World Trade Center. Food Defense dotyczy ochrony żywności przed atakiem terrorystycznym, czyli zamierzonym zanieczyszczeniem i wprowadzeniem żywności do sprzedaży.

Obrona żywności skupia się na ochronie zasobów jedzenia przed umyślnym skażeniem substancjami chemicznymi lub biologicznymi przez ludzi, którzy chcą zaszkodzić danej marce lub grupie ludzi.

Jakie produkty są najbardziej narażone na zafałszowanie?

Oczywiście każdy produkt da się w odpowiedni sposób skazić, tak aby stracił swoje właściwości, a nawet stał się szkodliwym. Do najpopularniejszych towarów, które zostają zafałszowane, należą:

• — miód,
• — olej roślinny,
• — masło,
• — kawa,
• — napoje alkoholowe,
• — zioła i przyprawy,
• — ocet winny.

To tylko niewielka część produktów, których skład, czy pochodzenie mogą budzić wątpliwości. Jednak w Polsce fałszowanie żywności nie jest tak groźne, jak chociażby w Chinach, gdzie do produkcji fałszywego ryżu używano plastiku.

Jak się chronić przed zafałszowywaniem żywności?

Zafałszowywanie żywności to najczęściej skutek działalności człowieka. Główną przyczyną takiego procederu jest chęć zniszczenia wizerunku innej marki. Zafałszowywania żywności można dokonać przez następujące sposoby:

• — Rozcieńczenie — zmieszanie ciekłego składnika o większej wartości z tańszym zamiennikiem.
• — Zastąpienie — podmiana składnika lub części produktu o dużej wartości innym składnikiem.
• — Ukrywanie — ukrywanie niskiej jakości składników żywności lub produktu.
• — Etykietowanie wprowadzające w błąd — umieszczanie fałszywego oświadczenia na opakowaniu w celu uzyskania korzyści ekonomicznych i zachęceniu konsumenta do kupna.
• — Niezatwierdzone ulepszenie — dodawanie nieznanych i niezadeklarowanych dodatków do produktów spożywczych w celu poprawy atrybutów jakości.
• — Podrabianie — kopiowanie nazwy marki, koncepcji opakowania, receptury, metody przetwarzania itp. produktów spożywczych w celu uzyskania korzyści ekonomicznych.
• — Produkcja — sprzedaż nadwyżki niezgłoszonego produktu.

Zafałszowywanie żywności to niebezpieczny proces, który rozpoczął się 4 tysiące lat temu i trwa do dzisiaj. Na szczęście pojawiają się coraz to nowe regulacje prawne, a przestępstwami zajmuje się nawet Interpol. Niezależnie od tego, warto uważać, co się spożywa, a wszelkie wątpliwości zgłaszać do odpowiednich służb.