Ponad połowa wszelkich receptur w najstarszych chińskich przewodnikach ziołowych i w poradnikach medycyny naturalnej miała w swym składzie imbir, uprawiany już ponad trzy tysiące lat temu. W staroindyjskich księgach pisanych w sanskrycie można znaleźć wzmianki o używaniu imbiru w celu wzmożenia popędu płciowego, ale Hindusi stosowali go również do codziennej higieny jamy ustnej. Jeszcze inne zastosowanie dla imbiru znaleźli Persowie, którzy umieszczali go w grobach, jako pokarm dla zmarłych.

Życie imbiru zaczyna się wczesną wiosną: wysuszony do rozmiarów piłeczki golfowej korzeń jest sadzony na głębokości ok. 10 centymetrów. Wyrastają z niego podobne do bambusa półtorametrowe łodygi z dużymi, lancetowatymi liśćmi. Na końcach krótszych pędów zakwitają gęsto czerwono lub żółtofioletowe kwiaty, o szczególnie pięknym zapachu. Zbiory kłączy rozpoczyna się, kiedy są one jeszcze niedojrzały, to znaczy po 5-6 miesiącach od chwili posadzenia – taki surowiec jest najbardziej ceniony przez amatorów świeżego imbiru, najlepiej też nadaje się do konserwowania. Żeby uzyskać aromatyczną przyprawę w postaci proszku, trzeba poczekać kilka miesięcy, aż roślina dojrzeje. Wówczas korzenie są bardziej włókniste i ostrzejsze w smaku.

Ogień dla ciała i ducha

Imbirową moc „rozgrzewania zziębniętego żołądka i wspomagania trawienia” opisał w 1640 roku zielarz John Parkinson w „Theatrum Botanicum”.Imbirowe zalety doceniła tradycyjna indyjska, tybetańska i chińska medycyna, która poleca go jako wielce skuteczny środek usuwający objawy niestrawności. Rzeczywiście olejek imbirowy pobudza wydzielanie soku żołądkowego, działa żółciopędnie i rozkurczowo. Te właściwości korzenia wykorzystuje również współczesna medycyna konwencjonalna.

Koi ból i umysł oświeca

Imbir ma działanie przeciwbólowe, rozluźniające i kojące. Często więc jest składnikiem leków łagodzących ból, sztywność i obrzęk stawów. Imbirowy korzeń od tysiącleci jest też uznawany za silny afrodyzjak. W Azji południowo-wschodniej korzeń uchodzi za „gorący” – przynosząc moc i energię, powoduje ogień w ciele. Dlatego sprzyja wzmożeniu popędu płciowego.

Ma intensywny aromat ze świeżą, trochę słodkawą, a trochę „drzewną” nutą. Sprawcą charakterystycznego zapachu jest głównie zingiberol (jeden ze składników olejku eterycznego zawartego w imbirze). Gingerol i zinferon oraz inne substancje żywicowe odpowiadają natomiast za palący i lekko gorzki smak. Wszystkie składniki działają na trawienie i krążenie krwi. Polepszają ukrwienie mózgu, co jest korzystne przy nawale pracy umysłowej. Ekspresowe herbatki imbirowe, dostępne w herbaciarniach, mogą się przydać przed egzaminami. Zwiększają koncentrację i wydajność umysłową, z powodzeniem zastępując filiżankę „małej czarnej”. Jeśli jednak ktoś woli kawę, to by zniwelować jej szkodliwe właściwości niech doda do niej trochę zmielonego imbiru i kilka ziaren kardamonu. Otrzymany napój, stymulując krążenie, usprawni wszystkie funkcje życiowe organizmu, odpędzi uczucie zmęczenia i ospałość.

Równowaga w żołądku

Z imbiru można wycisnąć znacznie więcej. Na przykład – olejek imbirowy, który jest znanym i cenionym aktywnym składnikiem w kosmetyce. Stosuje się go głównie w preparatach wyszczuplająco-modelujących – pobudzając krążenie i przyspieszając spalanie tłuszczu, skutecznie walczy z cellulitem. Pełen świeżości i egzotyki zapach imbirowy jest bazą wielu perfum, stosuje się go także w aromaterapii. Prawdziwą ulgę zbolałym stawom przynosi podczas masażu. Gdy wciera się go w skórę po intensywnych ćwiczeniach fizycznych, zmniejsza napięcie mięśni i łagodzi ból. Ostatnie badania kliniczne potwierdziły, że posiada także silne właściwości przeciwwymiotne. Takie działanie przypisywano mu zresztą od dawna. Dlatego jest polecany dla kobiet w początkowym okresie ciąży oraz osób cierpiących na chorobę lokomocyjną. Można od czasu do czasu przegryźć imbirowe ciasteczko, jeszcze lepiej wypić napar lub kilka kropli nalewki z imbiru rozcieńczonej ciepłą wodą. Najlepsze efekty uzyskuje się, żując korzeń. W każdej sytuacji warto go mieć przy sobie, bo – według pradawnych chińskich przesądów – kłącze imbiru noszone w woreczku jest amuletem szczęścia i sukcesu. Gdzie szukać imbirowego smaku? Najłatwiej odnaleźć go w likierach, sosach, zupach, potrawach z ryb i ryżu, a także w daniach z dziczyzny. Aromatyzuje się nim również marynaty – np. ogórki, dynię. W XV-wiecznej Europie każda królewska uczta musiała być przyprawiona imbirem. I dziś zresztą umiejętność zastosowania imbiru jest oznaką kunsztu kulinarnego.

Najlepsze młode kłącza

Europejczycy preferują zastosowanie suszonego surowca do wyrobu ciast i napojów, Azjaci natomiast niezmiennie od wieków używają jedynie świeżych korzeni. W Polsce można kupić korzeń świeży albo suszony, jako przyprawa wchodzi w skład curry i innych mieszanek ziołowych. Świeże, soczyste kłącze najsilniej jednak działa na zmysły i smakiem, i zapachem.Za najlepsze uchodzą części najmłodsze, o najjaśniejszej barwie na czubku kłącza. Mają najwięcej soku i nie są tak włókniste jak pozostałe. Udając się w kulinarną podróż pamiętajmy, aby przed użyciem kłącze dokładnie umyć i obrać. Później możemy je przechowywać 2-3 tygodnie w lodówce i ścierać na tarce potrzebną ilość. Wysoko postawiony wśród kulinarnych przypraw, równie ceniony jest przez kompozytorów zapachów. Imbirowa nuta często współgra z innymi przyprawami (pieprz, kardamon) dodającymi pikanterii męskim kosmetykom.